زخم معده و راهکارهای مقابله با آن

زخم معده و دلایل ایجاد آن

زخم معده به خراش یا جراحتی که در دیواره داخلی معده و یا ابتدای روده کوچک ( که اثنی عشر نیز نامیده می شود ) به وجود می آید و درد ناک است، گفته می شود. در واقع مخاط و زیر مخاط معده که یک لایه ی حفاظتی در برابر انواع مواد از جمله اسید معده است، در این بیماری دچار آسیب می شود و سد حفاظتی آن از بین می رود. درگذشته عقیده بر این بود که استرس و رژیم غذایی نامناسب باعث ایجاد زخم معده می گردد. اما امروزه مشخص شده است که عامل اصلی ایجاد ، یک باکتری به نام هلیکو باکتر پیلوری است. این باکتری به طریق مختلف می تواند وارد بدن شود و باعث بروز ناراحتی های دستگاه گوارش  گردد. از جمله ی این راه ها تماس دهانی با فرد آلوده یا تماس با مدفوع فرد آلوده، استفاده از قاشق فرد مبتلا به باکتری اچ پیلوری، خوردن آب و غذای آلوده، زندگی در محیط و شرایط غیر بهداشتی و … می باشد. علاوه بر باکتری ها عوامل دیگر مثل استرس و نگرانی مداوم، استفاده زیاد از داروهای ضد التهاب از جمله آسپرین و پروفن می تواند مسبب ایجاد زخم معده باشند.

زخم در معده و روده کوچک

علائم زخم معده

اصلی ترین نشانه ی این عارضه، احساس درد شدید هنگام خوردن غذا یا بعد از آن است که تا چندین ساعت نیز ادامه می یابد. احساس نفخ شکم بعد از غذا هم از علائم زخم معده است. درد ممکن است در شب ها به حدی زیاد شود که باعث بیدار شدن فرد از خواب گردد.

احساس گرسنگی و گرسنه ماندن، درد زخم معده را تشدید می کند. همانطور که گفته شد رایج ترین نشانه ی زخم معده درد و سوزشی است که بعد از صرف غذا از پایین قفسه ی سینه شروع شده و تا نزدیکی ناف امتداد پیدا می کند که علت آن برخورد اسید معده با مناطقی است که توسط باکتری اچ پیلوری دچار آسیب و التهاب گردیده. این درد به صورت قطع و وصل است، یعنی ممکن است برای چند ساعت درد قطع شود و دوباره اغاز شود.

درد زخم معده با خوردن داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند مثل آلومینیوم ام جی تسکین می یابد ولی دوباره بعد از خوردن غذا شروع می شود. از علائم خطرناکی که ممکن است  دیده شود، استفراغ خونی است. بالا آوردن خون ناشی از زخم و التهاب معده همراه با غذا که ممکن است به رنگ قهوه ای در آمده باشد و همچنین داشتن مدفوع تیره رنگ که آن هم ناشی از خونریزی شدید معده است از علائم خطرناک این عارضه به حساب می آیند.

در حالت کلی علائم مربوطه با توجه به شدت زخم می تواند متفاوت باشد. آروغ زدن بعد از غذا و سکسکه که مربوط به افزایش سوء هاضمه هستند نیز از علائم زخم معده به شمار می روند. دیگر علائم و نشانه های معمول عبارت اند از : کاهش وزن به دلیل نخوردن غذا از درد زیاد، سوزش یا رفلاکس اسید، حالت تهوع یا استفراغ و غیره.

درد در ناحیه شکم مهمترین نشانه زخم معده

داروها و عواملی که باعث آسیب دیواره معده و ایجاد زخم می شوند

استفاده بیش از حد و خودسرانه ی مسکن هایی مثل دیکلوفناک، بروفن و … با مهار کردن تولید پروستاگلاندین که وظیفه ی حفاظت از مخاط معده را دارد، موجب ضعیف شدن این لایه ی محافظتی در برابر مواد غذایی و اسید معده می گردد و ممکن است اسید به داخل مخاط نفوذ کرده و باعث التهاب و زخم معده شود. در این نوع از زخم که بر اثر مصرف دارو های مسکن و تاثیر پذیری اسید معده ایجاد شده است از درد ناشی از باکتری خفیف تر بوده و دارای علائم کمتری است. باکتری اچ پیلوری که منشا آن فاضلاب است و ممکن به روش های متفاوت وارد چرخه ی غذایی و آب های مصرفی گردد یکی از دلایل مهم  است. این باکتری که در افراد زیادی وجود دارد زمانی می تواند باعث زخم معده شود که لایه مخاط و محافظ معده در اثر اسید و سایر عوامل ازبین رود و باکتری  بتواند به این لایه ها نفوذ کند و موجب التهاب، عفونت و در نهایت زخم معده گردد. سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز احتمال ایجاد زخم معده را افزایش می دهد.

تشخیص زخم معده

اگر احساس درد و سوزش هنگام خوردن غذا و بعد از آن دارید یا هر یک از علائم گفته شده در مورد زخم معده باید به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه، شما را در مورد بیماری آگاه کند. روش هایی وجود دارد که با استفاده از آنها می توان زخم معده را تشخیص داد و در صدد درمان آن بر آمد.

1_ آزمایش برای وجود باکتری اچ پیلوری در بدن : اولین راه معمولا فهمیدن اینست که آیا باکتری اچ پیلوری در بدن وجود دارد یا خیر. برای اینکار از آزمایش خون و مدفوع استفاده می شود. راه دیگر برای پی بردن به وجود این باکتری در بدن تست بازدم است. در این تست فرد با خوردن نوشیدنی حاوی کربن رادیو اکتیو و تجزیه آن توسط باکتری اچ پیلوری موجود در معده، نتیجه به صورت وجود مونواکسیدکربن در بازدم نشان داده می شود.

2_ آندوسکوپی : در این روش پزشک یک لوله باریک همراه با دوربین را از راه دهان و گلو به معده و ابتدای روده ی کوچک می فرستد و به بررسی جدار معده و درون آن می پردازد. اگر زخم یا التهابی درون معده باشد می تواند آن را ببیند و تشخیص دهد. همچنین در این روش نمونه برداری از معده را برای پی بردن به وجود باکتری اچ پیلیوری می توان انجام داد.

3_ عکس برداری با اشعه ی X : در این روش از قسمت های فوقانی معده، مری و روده ی کوچک عکس برداری می شود ولی قبل از آن باید معده را با نوشیدن مایعی که دارای عنصر باریم است، پر کرد تا کیفیت عکس و تشخیص بیماری در این روش بهتر شود.

درمان زخم معده

برای درمان زخم معده باید ابتدا علت آن بررسی شود و سپس درمان با داروهایی که خاصیت آنتی بیوتیکی و کاهش دهندگی اسید معده را دارند، توسط پزشک انجام شود. مصرف خود سرانه ی دارو ممکن است اوضاع را بدتر کند. پس برای درمان حتما باید به پزشک مراجعه شود و داروهای لازم تجویز گردد. این دارو ها معمولا شامل این موارد هستند :

1_ دارو های آنتی بیوتیک : این دارو ها برای کشتن و از بین بردن باکتری اچ پیلوری در معده است که معمولا به صورت ترکیبی تجویز می شوند و شامل آموکسی سیلین، مترونیدازول، تینیدازول، لووفلوکساسین و … هستند. مصرف این داروها معمولا تا دو هفته باید ادامه داشته باشد که بر حسب شرایط بدن و شدت بیماری ممکن است متغیر شود.

2_داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند : این داروها با مسدود کردن قسمت هایی از سلول، از تولید پروتون و اسید جلوگیری کرده و اسید معده را کاهش می دهند و شامل امپرازول، لانسوپرازول و … می باشند. دارو هایی نظیر رانیتیدن و سیمیتیدین نیز با مکانیسمی متفاوت، باعث کاهش اسید معده می شوند. بعضی از داروها نیز با خنثی کردن اسید معده روند بهبود این بیماری را تسریع می بخشند.

3_ داروهایی که باعث حفاظت از لایه ی داخلی معده و روده کوچک می شوند : گاهی برای جلوگیری از تشدید زخم و التهاب جداره ی معده داروهایی تجویز می شوند که به عنوان یک محافظ عمل کرده و مانع رسیدن اسید و مواد دیگر به لایه ی داخلی معده می شوند، از این داروها می توان به سوکرالفات و میسوپروستل اشاره کرد.

استفاده از دارو برای درمان زخم معده

درمان با روش های خانگی

درمان زخم معده با روش های خانگی نیز تا حدی امکان پذیر است. توجه به نوع غذا ها و پرهیز از غذاهای مضر که اسیدی هستند و باعث رفلاکس معده می شوند تا حدی زیادی می تواند التهابات معده را کم کند. برای درمان خانگی می توان از زنجبیل استفاده کرد، در طب سنتی بیان شده که زنجبیل دارای خواص بسیاری زیادی برای دستگاه گوارش و ازجمله است که می تواند زخم و التهاب آن را التیام بخشد. استفاده از میوه های تازه و رنگارنگ به علت داشتن موادی که در رنگ آنهاست و دارای خواص آنتی اکسیدانی است، باعث افزایش مخاط معده شده و از اثر گذاری باکتری اچ پیلوری بر دیواره معده جلوگیری می کند. مصرف عسل نیز که دارای خاصیت ضد باکتریایی است برای مقابله با عفونت های معده می تواند بسیار کارساز باشد. دمنوش و عصاره بابونه نیز دارای خواص ضد زخم می باشد که می توان برای درمان زخم معده و تسریع بهبود التهابات از آن بهره جست.

درمان خانگی زخم معده با عسل

تمام خدمات و درمان مربوط به تشخیص و درمان زخم معده از جمله مشورت با پزشک متخصص، آندوسکوپی، تست بازدم و عکس برداری با اشعه ایکس در درمانگاه شهر راز با بهترین امکانات و بروز ترین تجهیزات، توسط پزشک متخصص انجام می گیرد. شما می توانید برای مشاوره و یا گرفتن نوبت با کیلینیک شهر راز تماس حاصل فرمایید.